Het ontbreken van sociale vaardigheden

Het ontbreken van sociale vaardigheden

door Kerry Patterson

Beste Kerry,

Ik geef op dit moment een training aan een groep medewerkers die weinig oog hebben voor hun eigen aandeel in interacties met anderen. Ze pikken sociale signalen niet snel op, waardoor anderen zich regelmatig aan hen ergeren of zich beledigd voelen. Ze draven door of blijven praten over onderwerpen waar anderen hun belangstelling al voor hebben verloren. Soms houden ze zich juist op de achtergrond en komen niet met hun eigen ideeën, terwijl die wel waardevol zijn. Het zijn experts op hun vakgebied, maar omdat ze in sociale interacties nogal houterig overkomen, worden ze vaak niet serieus genomen. Ons bedrijf kan het zich niet veroorloven om de meningen en ideeën van onze beste breinen niet te horen of bij voorbaat af te serveren.

Het probleem is: veel deelnemers in deze groep ervaren dit zelf in het geheel niet als een probleem. Ze vinden een training in sociale vaardigheden tijdverspilling, terwijl dat juist voor hen heel nuttig zou zijn. Hoe kan ik een onderwerp dat zo gevoelig ligt het beste benaderen?

Met vriendelijke groet,
Arend

Beste Arend,

Om te beginnen is het belangrijk dat je je cursisten ervan overtuigt dat het gebruik van cruciale vaardigheden op het werk niet bedoeld is om aardig over te komen of om anderen blij te maken. Effectieve medewerkers zetten niet hun charmes in om aardig gevonden te worden. Ze treden juist consequent op bij nalatigheid, overtredingen of niet-waargemaakte verwachtingen. Ze gaan zelfverzekerd met problemen aan de slag en spreken anderen erop aan wanneer die hun afspraken niet nakomen.

Eerlijke, volledige en effectieve communicatie speelt een sleutelrol wanneer het om resultaten gaat. Intermenselijke vaardigheden zijn belangrijk, omdat je in een sociale omgeving werkt die uit kleine groepen en teams bestaat. Medewerkers die niet goed met anderen kunnen samenwerken, zijn een nachtmerrie voor elke organisatie. Mensen die zich niet goed kunnen uitdrukken worden niet gehoord, waardoor uitstekende ideeën verloren gaan. Dat kan geen enkel bedrijf zich veroorloven.

Niet wat ze moeten zeggen en doen, maar wanneer en hoe

In dit geval bestaat de uitdaging eruit dat je anderen eerst duidelijk moet maken dat ze sociale signalen niet effectief interpreteren. Ten tweede moet je ze helpen bewust na te denken over gedrag dat anderen intuïtief vertonen (namelijk sociale signalen oppikken). De eerste uitdaging hoeft helemaal geen struikelblok te zijn. De meeste mensen die zich ongemakkelijk voelen in de sociale omgang, zijn zich daar terdege van bewust. Door de jaren heen hebben ze al vaak genoeg gehoord dat ze niet uitblinken in intermenselijk contact. In zijn algemeenheid weten ze dat wel, maar op specifieke momenten weten ze zich geen raad. Velen van hen hebben waarschijnlijk trainingen gevolgd of boeken gelezen waarmee ze niet veel verder kwamen. Dat komt omdat veel van dergelijke methoden zich richten op wat ze moeten zeggen en doen, zonder aan te geven wanneer en hoe dat moet. Dat is juist waarmee ze moeite hebben. Ze weten niet wanneer, omdat ze de signalen niet oppikken en ze weten niet hoe, omdat ze de reactie van de ander niet goed genoeg kunnen inschatten om hun gedrag op subtiele wijze bij te stellen.

Iedereen mist wel eens een signaal

Wat moet er dan wel gebeuren? Iedereen heeft hulp nodig, de een alleen wat meer dan de ander. Wanneer je een training in sociale vaardigheden (beïnvloeding, accountability, communicatie) aanbiedt aan medewerkers die daar moeite mee hebben, moet je niet alleen aandacht besteden aan de vaardigheden zelf, maar moet je vooral ook uitleggen voor wie de training bedoeld is en in welke omstandigheden de vaardigheden van toepassing zijn. Je denkt misschien dat dit voor de hand ligt, maar dat geldt niet voor iedereen. Iedereen worstelt daar wel eens mee. Wanneer we in een verhitte discussie verzeild raken, hebben we vaak geen oog meer voor wat er om ons heen gebeurt. We denderen door zonder acht te slaan op de reactie van de ander. Iedereen heeft wel eens meegemaakt dat anderen niet openstonden voor onze ideeën, waardoor we alleen maar fanatieker werden en nog meer weerstand opriepen. Kortom, we hebben allemaal wel eens een signaal gemist.

Zonder in detail te treden kunnen we in elk geval stellen dat je rustig de tijd moet nemen wanneer je deze vaardigheden aanbiedt. Richt je op wat de ander doet of zegt voordat hij de vaardigheid moet toepassen. Neem de tijd om naar verbale en non-verbale signalen te zoeken die de ander kunnen laten zien hoe de vlag erbij hangt. Besteed dan aandacht aan hoe de omgeving kan reageren op de vaardigheid die je zojuist hebt behandeld. Richt je daarbij op aanwijzingen dat de vaardigheid wel of niet werkt in die situatie. “Oeps, dat werkt dus niet. Laat ik iets anders proberen.” Nogmaals: neem hiervoor de tijd. Zoek naar verbale en non-verbale signalen, bespreek deze en geef dan aan in welke richting de ander zich kan begeven, naar aanleiding van de reacties uit zijn omgeving. Het valt niet mee om dit in concrete termen te beschrijven, maar het vermogen om sociale signalen te interpreteren vormt de sleutel tot jouw probleem. Je biedt de ander geen oplossing als je je beperkt tot de gebruikelijke elementen van de training in beïnvloeding en communicatie.

Veel succes met deze uitdagende taak over een onderwerp dat vaak erg gevoelig ligt.
Kerry